กิจวัตรวิถีชีวิตประจำวันแบบชาวม้ง
วิถีชีวิตของชาวชาติพันธุ์ม้ง บ้านขุนห้วยแม่เปา หมู่ที่ 17 ตำบลแม่เปา อำเภอพญาเม็งราย จังหวัดเชียงราย
การแต่งกายของหญิงสาวชาวม้งบ้านขุนห้วยแม่เปา อำเภอพญาเม็งราย
สำหรับสื่อพื้นบ้านที่มีความสำคัญและมีบทบาทในการกล่อมเกลาทางสังคมในชุมชนม้งขุนห้วยแม่เปานั้นจะแฝงฝังสอดแทรกในกิจวัตรวิถีชีวิตประจำวันและการถ่ายทอดผ่านการประกอบประเพณี พิธีกรรมต่างๆ ตัวอย่างของวัฒนธรรมที่เป็นสื่อพื้นบ้านได้แก่
1
อาหาร
อาหาร ข้าวสวย (ข้าวไร่) พันธุ์ข้าว เช่น ข้าวเลเพโต๊ะ ข้าวเป้ซาเรีย ข้าวเปโจ ข้าวเปซ้าด่า และข้าวพันธุ์แปลเรีย เป็นต้น ส่วนกับข้าวจำพวกผัก เนื้อ เครื่องเทศ รสชาติไม่เผ็ด
2
การแต่งกาย
การแต่งการของชาวม้งบ้านขุนแม่เปาจะมีความเป็นเอกลักษณ์ และ มีอัตลักษณ์ที่แตกต่างจากกลุ่มชาติพันธุ์อื่น
3
งานฝีมือ
งานช่างฝีมือ ตีเหล็กทำเครื่องใช้ เครื่องประดับ การจักสาน การก่อสร้าง การเย็บผ้าปัก การเขียนลายเทียน
4
ศิลปะการแสดง
ศิลปะการแสดงที่โดดเด่นของชาวม้ง คือ การเป่าแคน (เก้ง) รำแคน เป่าปี่ ขลุ่ย ใบไม้ จิ้งหน่อง ศิลปะการป้องกันตัว การขับร้องเพลง “ไห่ กื๋อ เซียะ”
5
การละเล่นพื้นบ้าน
การละเล่นพื้นบ้านยอดนิยมของชาวม้งคือ ลูกช่วง ลูกข่าง ลูกกี๋ต๊อ (สะบ้า)
6
ภาษา
ปัจจุบันชาวม้งนิยมเขียนภาษาม้งด้วยตัวหนังสืออังกฤษที่คิดค้นโดยมิชชั่นนารี และตัวหนังสือไทยบ้างแต่ไม่ค่อยเป็นที่นิยมนัก นอกจากนี้ยังมีชาวม้งบางคนพยายามคิดค้นตัวหนังสือใหม่ๆ ขึ้นมาใช้ทดแทนตัวหนังสืออังกฤษและไทย
7
นิทาน ตำนาน และสุภาษิต
ชาวม้งมีนิทาน ตำนาน เรื่องเล่า สุภาษิต และคำสอนมากมาย นิยมถ่ายทอดจากพ่อแม่สู่ลูกภายในครอบครัว และจากผู้อาวุโสสู่ผู้เยาว์ในโอกาสที่มีงานสำคัญๆ ในชุมชน เช่น งานแต่งงาน งานศพ งานกินเลี้ยงสังสรรค์ เป็นต้น
8
สถานที่ศักดิ์สิทธิ์
สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ของม้ง มีอยู่ 2 ระดับ ได้แก่ 1) สถานที่ศักดิ์สิทธิ์อันเป็นของส่วนรวม คือ บริเวณป่าดงเซ้ง หรือสถานที่ซึ่งชุมชนได้สงวนไว้ในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนาหรือความเชื่อ และรวมถึงสุสานที่ใช้ร่วมกันของชุมชนหรือหมู่บ้าน และ 2) สถานที่ศักดิ์สิทธิ์อันเป็นส่วนตัว คือ หลุมฝังศพบรรพบุรุษ