วัฒนธรรมประเพณี พิธีกรรมต่างๆของชาวไทเขินในรอบหนึ่งปีจะสัมพันธ์กับความเชื่อทางพุทธศาสนาและความเชื่อเรื่องผีโดยมีประเพณีพิธีกรรมตามรอบปฏิทินคล้ายคลึงกับชาวไต/ไทกลุ่มต่างๆ เช่นไทยวน ไทลื้อไทยอง เป็นต้น ดังนี้ เดือน 1 หรือเดือนเกี๋ยง (ตุลาคม–พฤศจิกายน) ประเพณีตานเทียน 1,000 เล่ม ตานต้นเกี๊ยะ จัดในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 2 หรือเดือนก๋ำ (พฤศจิกายน–ธันวาคม) ประเพณีตานสลากภัทร ตักบาตร งานกฐิน และประเพณีเข้ากรรม มีสองอย่างคือการเข้าก๋ำหลวงหรือการเข้าปริวาสกรรม มีกำหนด 10 วัน ระหว่าง วันขึ้น 5 ค่ำ ถึงวันขึ้น 15 ค่ำ กับการเข้าก๋ำน้อยหรือการเข้ารุกขมูลกรรมมีกำหนด 7 วัน ไม่ถือวัตรปฏิบัติเคร่งครัดเหมือนเข้าก๋ำหลวง ส่วนมากจะนิยมจัดการเข้าก๋ำหลวง เดือน 3 (ธันวาคม–มกราคม) มีประเพณีเลี้ยงผีขุนน้ำ เดือน 4 (มกราคม–กุมภาพันธ์) มีประเพณีตานธรรมน้ำอ้อย เดือน 5 (กุมภาพันธ์–มีนาคม) มีประเพณีขึ้นพระธาตุ เลี้ยงผีกาด และประเพณีรำดอกไม้ เดือน 6 (มีนาคม–เมษายน) ประเพณีสังขานต์ปีใหม่ (สงกรานต์) เปลี่ยนจุลศักราช ใหม่ ชาวไทเขินถือเป็นปีใหม่เช่นเดียวกับล้านนามษายนมีจะมีการบวชพระ เดือน 7 (เมษายน–พฤษภาคม)มีประเพณีสรงน้ำพระธาตุซึ่งบ้านเหล่าพัฒนามีพระธาตุจอมสักซึ่งเป็นพระธาตุที่ชาวไทเขินและประชาชนทั่วไปให้ความเคารพและมาสักการะ เดือน 8 (พฤษภาคม–มิถุนายน) ประเพณีเลี้ยงเมืองเลี้ยงบ้าน จัดในวันข้างแรมเป็นการเซ่นไหว้บวงสรวงดวงวิญญาณเจ้าฟ้าที่คุ้มครองเมือง และเทวดาที่คุ้มครองหมู่บ้าน เดือน 9 (มิถุนายน–กรกฎาคม) ประเพณีเข้าวัสสา (เข้าพรรษา) ประเพณีสวดกลางใจศีล เป็นการสวดมนต์สืบชาตาสะเดาะเคราะห์ให้ประชาชนอยู่เย็นเป็นสุข จะจัดในวันพระที่ 2 หลังเข้าพรรษา เดือน 10 (กรกฎาคม–สิงหาคม) ประเพณีสูตมนต์ไล่ผีเผตหรือพิธีสวดมนต์ขับไล่พวกผีเปรตไม่ให้มารังควานและทำความเดือดร้อนแก่ผู้คน จัดในวันขึ้น 15 ค่ำ ส่วนเดือน 11 (สิงหาคม–กันยายน) ประเพณีตานธรรมมหาป๋าง หรือเวสสันตระหรือเทศน์มหาชาติ และเดือน 12 (กันยายน–ตุลาคม) ประเพณีออกวัสสา (ออกพรรษา) ประเพณีตานเทียน 1000 เล่ม ตานต้นเกี๊ยะ เป็นต้น